Cai nghiện mạng xã hội như thế nào? | Safe and Sound
Nhiều nghiên cứu đã chỉ ra tác động tiêu cực của mạng xã hội với sức khỏe tâm thần, đặc biệt trong giới trẻ. Lạm dụng mạng xã hội, người dùng có thể bị stress, đối mặt nhiều vấn đề tâm lý và rối loạn cảm xúc... Vậy làm sao để vừa tận dụng được lợi ích từ mạng xã hội mà vẫn đảm bảo sức khỏe tâm thần?
Vi Nguyễn Duy Minh | Chuyên viên - Viện tâm lý và sức khỏe tinh thần SnS
Trung tâm Nghiên cứu Sức khỏe Cộng đồng và Phát triển
1. Mặt trái của mạng xã hội với sức khỏe tâm thần
Hiện nay, mạng xã hội đã trở thành một phần không thể thiếu của cuộc sống. Tuy nhiên, chính vai trò đó khiến nhiều người bị “nghiện” mạng xã hội. Hội chứng này ảnh hưởng nghiêm trọng tới tâm lý và sức khỏe tinh thần của giới trẻ, ngay cả trước đại dịch.
Nếu sử dụng mạng xã hội cho các mục đích kết nối và mở rộng mối quan hệ tốt cho sức khỏe tâm thần, sử dụng với mục đích giải trí, đặc biệt trong thời gian dài làm tăng cảm xúc tiêu cực. Một nghiên cứu được thực hiện đối với trẻ em ở Anh trong năm 2015 chỉ ra, sử dụng mạng xã hội từ 3 tiếng/ngày làm tăng đáng kể rủi ro gặp vấn đề tâm lý và sức khỏe tâm thần.
Mặc dù giải trí với điện thoại thông minh và mạng xã hội đem lại cảm xúc tích cực trong thời gian ngắn, nhìn chung điều này không tốt cho sức khỏe tâm thần. Ngược lại, nó còn làm tăng cảm xúc cô đơn. Bên cạnh đó, những hình ảnh được chia sẻ trên mạng xã hội đã qua chỉnh sửa và chọn lọc chỉ phản ánh những điều tốt đẹp mà người đăng muốn thể hiện. Giới trẻ có xu hướng so sánh với bản thân và nếu thấy mình thua kém, họ sẽ bị stress và lòng tự trọng bị tổn thương nghiêm trọng. Ngay cả người đăng những tấm hình đó cũng bị ảnh hưởng tâm lý bởi cảm giác bồn chồn, mong đợi lượt tương tác cao với bài đăng.
Nghiêm trọng hơn, mạng xã hội còn tạo điều kiện cho bạo lực trực tuyến và nhiều hình thức tội phạm mạng khác, đặc biệt nguy hiểm với trẻ em. Những người bạn trên mạng xã hội dễ khiến trẻ cảm thấy tự tin hơn. Những kẻ bắt nạt có thể phát tán những lời nói và hình ảnh bạo lực, gây tổn thương và hạ nhục trẻ chỉ bằng một lần nhấn phím.
Bạo lực tuy xảy ra trên không gian ảo, nhưng sẽ để lại hậu quả thực. Nghiên cứu cho thấy các nạn nhân của bắt nạt trực tuyến có nguy cơ sử dụng rượu bia, ma túy và trốn học cao hơn các học sinh khác. Các em còn có khả năng bị điểm kém, cảm thấy tự ti về bản thân và gặp các vấn đề về sức khỏe cao hơn. Trong những trường hợp nghiêm trọng, bắt nạt trực tuyến còn dẫn đến tự tử.
Ảnh 1: Bạo lực mạng nguy hiểm với sức khỏe tâm thần
3. Cai nghiện mạng xã hội như thế nào?
Nếu bạn thường sử dụng mạng xã hội với mục đích thư giãn, hãy thử thay thế bằng các thói quen khác như nghe nhạc, tập thể dục, chơi với thú cưng... Mặc dù điều này có vẻ khó khăn trong thời gian đầu, hãy kiên trì vì lợi ích mang lại trong dài hạn với sức khỏe tâm thần là rất lớn.
Ảnh 2: Tập thể dục là cách cai mạng xã hội hiệu quả
Nếu thường sử dụng với mục đích kết nối, hãy chuyển sang các ứng dụng chỉ có chức năng video call để tránh xao lãng. Ngoài ra, nếu điều kiện cho phép, hãy mời bạn bè, người thân đến nhà để xóa nhòa khoảng cách và hạn chế tác động từ thiết bị điện tử. Bên cạnh đó, bạn cũng nên cân nhắc tham gia các tổ chức cộng đồng, hội nhóm offline với những người có chung đam mê, tương đồng để tăng tính kết nối.
